Efervesciencia

O proxecto INVERBIS é un dos 7 que veñen de ser seleccionados na segunda edición do programa Ignicia Proba de Concepto da Axencia Galega de Innovación, GAIN, da Xunta de Galicia. Escoitamos a Senén Barro, catedrático de Ciencia da Computación e intelixencia artificial da USC e dirixe o grupo de sistemas intelixentes do CITIUS, e a Pedro Arenas e Verónica Castelo de GAIN.

Un pigmento azul mais valioso que o ouro é a peza clave no misterio do monxa do dente azul. Nolo conta a nosa Deborah Garcia Bello.

A terceira edición do "Día Internacional da muller a nena na ciencia" vai chegar a case 5000 nenas e nenos en Galicia. María Saínza, Pilar Rial e Uxía Tenreiro traballan no Centro Oceanográfico de Vigo do Instituto Español de Oceanografía e participan nas charlas do "11defebreiro" en colexios e institutos. Tamén interveñen Ana Morillas do proxecto @Oceanicas_IEO e Gloria Bra da organización do "11defebreiro"

Juan Fernández Tajes estuda a xenética humana de doenzas como a diabetes no Wellcome Trust Centre da Universidade de Oxford. Pero nos seu inicios no mundo da investigación empezou estudando as navallas galegas, que estaban mal catalogadas. Con esta entrevista, o noso correspondente temporal en Londres Juan Picos despide a súa sección. Para que un novo fármaco chegue aos pacientes ten que ser efectivo e seguro, pero tamén compre que estea protexido e viable a súa produción. Todo isto o tiveron en conta no departamento de tecnoloxía farmacéutica da USC para produción dun fármaco contra a metástase do cancro de colon. O equipo de Alejandro Sánchez Barreiro gañou o premio 2018 de investigación da Real Academia de Ciencias por este traballo. O proxecto INVERBIS é un dos 7 que veñen de ser seleccionados na segunda edición do programa Ignicia Proba de Concepto da Axencia Galega de Innovación, GAIN, da Xunta de Galicia. Escoitamos a Senén Barro, catedrático de Ciencia da Computación e intelixencia artificial da USC

Levamos os nosos micros á primeira Gala Ceos Galegos de astrofotografía en Castrelo de Miño. Ali coñecemos aos gañadores das diferentes modalidades do concurso: Fins Eirexas, Ángel Arós, Uxía Vales e Miguel Sánchez. Cos nosos estreleiros Irene Baspino e Martin Pawley saberemos das efemérides históricas que habemos celebrar en 2019. As tarxetas gráficas tamén serven para facer ciencia. Adrián Pérez da UDC vén de gañar o premio de investigadores menores de 28 anos da Real Academia Galega de Ciencias.

Presentámosvos a primeira "Guía do Ceo" do ano con Irene Baspino e Martin Pawley na que falamos dos eventos astronómicos previstos para 2019, comezando pola eclipse de lua do 21 de xaneiro. Wicho lévanos á cara oculta da lúa e a Ultima Thule. Estela Area é profesora asistente no departamento de neuroloxía da Universidade de Columbia en New York. Sandra Barral pola súa parte é profesora asociada de neuroxenética na mesma universidade. Ambas traballan en doenzas neurodexenerativas (alzhéimer, párkinson, ELA) desde enfoques diferentes pero complementarios. Coñecemos os novos enfoques para entender e loitar contra estas enfermidades, pero tamén a historia destas dúas loitadoras que un día compartiron patio de colexio.

Detrás da popular "The element song" hai unha serie de historias interesantes. Colaboración no Diario Cultural o 9-12-18. Coa intervención de Marcelino Maneiro, profesor de química da USC e membro do grupo de innovación docente en didáctica e divulgación científica Ciencia NOSA.

Estela Area é profesora asistente no departamento de neuroloxía da Universidade de Columbia en New York. Sandra Barral pola súa parte é profesora asociada de neuroxenética na mesma universidade. Ambas traballan en doenzas neurodexenerativas (alzhéimer, párkinson, ELA) desde enfoques diferentes pero complementarios. Coñecemos os novos enfoques para entender e loitar contra estas enfermidades, pero tamén a historia destas dúas loitadoras que un día compartiron patio de colexio.

Segunda parte do noso especial dedicado ao mais importante da ciencia de 2018. Este é o noso programa mais golfo da tempada no que contamos coa presenza da maioría dos nosos colaboradores: Bibiana García Visos, Deborah García Bello, Borja Tosar, Martin Pawley, Wicho, Marta Vila e César Goldi. Tamén conversamos baixo a cúpula da Casa das Ciencias coa avogada Anna Almécija: máis iluminación pública é maior seguridade?

Primeira parte do noso especial dedicado ao mais importante da ciencia de 2018. Este é o noso programa mais golfo da tempada no que contamos coa presenza da maioría dos nosos colaboradores: Bibiana García Visos, Deborah García Bello, Borja Tosar, Martin Pawley, Wicho, Marta Vila e César Goldi. Coñecemos a valoración de Manuel Collado (stemCHUS) do achado do ano segundo a revista Science das técnicas de seguimento célula a célula na bioloxía do desenvolvemento. Tamén damos conta do primeiro estudo con grupo control da eficacia dos paracaídas ao saltar desde un avión.

En Galicia se está a artellar toda unha industria ao redor dos drons con epicentro no aeródromo de Rozas (Castro de Rei, Lugo). Os vehículos áreos non tripulados (UAV polas súas iniciais en inglés) poden axudar a solucionar cuestións estratéxicas para Galicia, desde a ordenación do territorio ou a xestión forestal ata o rescate na mar. Neste programa monográfico contaremos con todos os actores que participan no programa "Civil UAVs Iniciative" promovido pola Axencia Galega de Innovación (GAIN). Contamos con Patricia Argerey (directora do GAIN), Inés Santé e David Miranda (Laboratorio do Territorio, USC), Luis Pérez Freire (director de Gradiant), Alejandro Lamas (Sixtema) e Ramón Martínez (InSitu). Fernando Aguado, coordinador da Agrupación Estratéxica Aeroespacial da Universidade de Vigo, adiántanos a unha semana vista como vai ser o lanzamento do satélite galego LUME 1.

Conversamos con Adolfo García Sastre, o virólogo que reconstruíu o virus da gripe de 1918. García Sastre é codirector do Instituto de Saúde Global e Patóxenos Emerxentes da Escola de Medicina de Icahn no hospital Monte Sinaí de New York. O especialista en historia da Ciencia Xose A. Fraga cóntanos como se viviu a gripe "española" en Galicia. (A versión estendida desta entrevista esta nestoutro podcast https://www.ivoox.com/30747981) É racional o cambio de hora estacional en Europa? Este é nome dunha xornada de debate organizada polo Consello da Cultura Galega. Falamos cos seus tres relatores: Jorge Mira (USC), Rui Jorge Agostinho (director do Observatório Astronómico de Lisboa, redactor do informe sobre o cambio estacional de hora para o goberno de Portugal) e José María Martín Olalla (profesor da Facultade de Física da Universidade de Sevilla).

Versión estendida con contido extra da conversa que tivemos con Adolfo García Sastre, o virólogo que reconstruiu o virus da gripe de 1918. García Sastre é codirector do Instituto de Saúde Global e Patóxenos Emerxentes da Escola de Medicina de Icahn no hospital Monte Sinaí de New York.

Na natureza non existen sales que estean líquidos á temperatura ambiente. No laboratorio, pola contra, é posible preparar líquidos iónicos que están chamados a ter múltiples aplicacións, entre eles a fabricación de baterías máis eficientes para a nova mobilidade eléctrica. Conversamos con Luis Miguel Varela, catedrático de física da USC, responsable da Rede Galega de Líquidos Iónicos. Coñecemos as Plataformas de Innovación Dixital da man de Patricia Argerey (directora da Axencia Galega de Innovación, GAIN) e Mayte Carracedo (Funding Box). Pedro Arias (fundador de Ingenieria Insitu, Grupo de investigacion en Xeotecnoloxías Aplicadas da Universidade de Vigo), Francisco Rivadulla (CIQUS-USC) e Gumersindo Feijoo (Pescaenverde, USC) explícannos cales os seus proxectos que veñen de ser galardoados cos Premios á Transferencia Tecnolóxica da Real Academia Galega de Ciencias.

Especial premios Prismas 2018 desde a Domus en A Coruña con cruce de micrófonos cos amigos de "El Radioscopio" (Radio Andalucia Información). Eles interferiron a nosa emisión e nós a súa (ademais en directo). Podes escoitar o resultado desde o outro lado no podcast de "El Radioscopio" en https://www.ivoox.com/30204888 Conversamos cos Susana Escudero, Emilio García e José Miguel Álvarez (Prisma de Radio), Clara Grima (Premio Especial do Xurado), Nuno Domínguez (Prisma artigo xornalístico), Carlos Sierra (Prisma traballo audiovisual) e Susana Hernández (mención web), MIchelle Catanzaro e Martin Pawley (xurado); e Marcos Pérez (Director dos Museos Científicos Coruñeses).

Nunha viaxe de Haifa a Venecia en barco en 1968 o físico Gabriele Veneziano elaborou un artigo científico para explicar o comportamento dos mesóns á revista Nuovo Cimento. Nese momento Veneziano non era consciente de que estaba abrindo á porta a fascinante "Teoría de Cordas". Veneziano visitou Compostela invitado polo profesor da USC e divulgador José Edelstein. Coa axuda do mesmo Edelstein repasamos estes 50 anos de Teoría de Cordas vistos por Veneziano. Conversamos coa química da Universidade de Zurich Cristina Nevado tras a súa participación na homenaxe ao profesor Luis Castedo polo seu 80 aniversario. O noso paxareiro Nacho Munilla cóntanos a historia dunha parella de cigoñas lalinenses que veñen de ser desafiuzadas.

Acompáñanos á nosa incursión nunha mina abandonada de wolframio ao pe do Monte Neme. Invitados pola Plataforma en Defensa do Monte Neme conversamos sobre xeoloxía, wolframio, patrimonio e memoria ao redor do mítico cumio. Contamos co mineiro Dario Barreiro, Adrián Eirís (Plataforma Monte Neme), José Manuel Menéndez (Senda Nova), Juan Ramón Vidal Romaní (profesor emérito UDC, xeólogo), Víctor Barrientos (xeólogo, UDC) e José Mª de la Viña (profesor xubilado de Física e Química).

Juan José Gómez Cadenas dirixe o experimento NEXT (Neutrino Experiment with a Xenon TPC) que desde o laboratorio subterráneo de Canfranc busca demostrar que o neutrino é a súa propia antipartícula. Quen consiga demostrar esta hipótese ten garantido o premio Nobel de física. Xunto con Jose Ángel Hernando (NEXT, USC) repasamos a historia destas fascinantes e misteriosas partículas nunha conversa ateigada de metáforas. O xornalista Manuel Rey de Gciencia preséntanos o libro "El mal sin cura de la Costa da Morte: SCA36", acompañado da neuróloga e xenetista María Jesús Sobrido.

Juan José Gómez Cadenas dirixe o experimento NEXT (Neutrino Experiment with a Xenon TPC) que desde o laboratorio subterráneo de Canfranc busca demostrar que o neutrino é a súa propia antipartícula. Quen consiga demostrar esta hipótese ten garantido o premio Nobel de física. Xunto con Jose Ángel Hernando (NEXT, USC) repasamos a historia destas fascinantes e misteriosas partículas nunha conversa ateigada de metáforas: - Anacos diminutos de realidade - Lixo das reaccións nucleares - O máis próximo á nada - O misterio da santísima trinidade dos neutrinos - Lotería do imposible - Axente dobre - Fenda pola que entra a luz

Neste programa monográfico os protagonistas han ser un soñador e a morte. O soñador é o arqueólogo, e amigo, Xurxo Ayán que logo de andar a escavar e a investigar por Galicia e polo mundo adiante regresa á súa a súa Cereixa natal, na Pobra de Brollón para catalizar un proxecto de arqueoloxía pública. Os mortos son unha pequena e humilde comunidade labrega de hai uns oitocentos anos que repousa nun camposanto ao pe dunha ermida derruída edificada sobre o que era un castro mineiro romano que nos remonta case outros mil anos pra atrás. O caso é que estes defuntos son tamén veciños de Cereixa e as súas tumbas foron descubertas no marco do proxecto arqueolóxico do Castro de San Lourenzo que dirixe Xurxo Ayán. Estamos a 30 de agosto de 2018 e logo de dous meses de traballo arreo está a piques de rematar a cuarta campaña de escavación no Castro de San Lourenzo promovida pola a asociación de veciños María Castaña. Hoxe vanse abrir varias tumbas que semella que conservan restos óseos, algo nada común nos chan ácidos