Podkast Powszechny

Cypr, Malta, Czechy i Polska – należymy do najuboższych w wodę krajów w Europie. Gwałtowne zmiany klimatyczne i stosowane od połowy ubiegłego wieku systemy melioracji gruntów uprawnych sprawiają, że wody w Polsce będzie jeszcze mniej. Jak nasze codzienne wybory konsumenckie wpływają na dostępność wody, czyli np. co moje ubranie ma wspólnego z wodą pitną? Czy w najbliższych latach będziemy mieć do czynienia z reglamentacją wody? I czy ja, jako obywatelka / obywatel, mogę jakkolwiek przeciwdziałać takiej sytuacji?

Zdzich Rabenda: „Babilon bez hipisów sobie poradzi, hipisi bez Babilonu – niekoniecznie. Od pięciu miesięcy mieszkam w jaskini. Żyję z tego, co normalny świat wyrzucił do kosza. I chyba nigdy w życiu nie jadłem bardziej luksusowo”. Zaprasza Krzysztof Story.

Prof. Bogdan de Barbaro, psychoterapeuta: „Energia długodystansowca jest tutaj ważniejsza niż prędkość sprintera. A nadzieja nie polega na codziennym drżeniu z pytaniem, czy krzywa zachorowań się wypłaszczy i kiedy dojadą szczepionki. Nadzieja to nie dać się zredukować do słowa »pandemia«”. Zaprasza Krzysztof Story.

Izrael wychodzi z trzeciego lockdownu. W ciągu dwóch najbliższych tygodni ma osiągnąć odporność grupową. Ale bycie pionierem niesie wielką odpowiedzialność: Izrael jako pierwszy staje przed wieloma moralnymi i etycznymi problemami: Czy państwo ma prawo zmusić wszystkich do szczepienia w imię odpowiedzialności za zdrowie ogółu? Czy nieszczepiącym się może odebrać niektóre prawa? Jak zapewnić bezpieczeństwo wszystkim i nie narazić się na zarzuty o dyskryminację? Rozmawiają Karolina Przewrocka-Aderet („Tygodnik Powszechny”) i Ofer Aderet („Ha’aretz”).

Ile jest prawdy w deklaracjach polskich producentów, że ich odzież szyta jest na godziwych, etycznych warunkach? Coraz więcej konsumentów wie, jak powstają ubrania sprowadzane do polskich sieciówek z Dalekiego Wschodu, więc sięga po ubrania szyte w Polsce – znacznie droższe, ale ich producenci twierdzą, że to ze względu na uczciwe zarobki szwaczek. Czy rzeczywiście? „Pracujemy za minimalną pensję krajową, bardzo ciężko, po kilkanaście godzin na dobę, wyznaczane nam limity dzienne są tak wyśrubowane, że nie da się ich wykonać w osiem godzin – mówią polskie szwaczki. To historia dająca się jeden do jeden przełożyć na sytuację w Bangladeszu – opowiada dziennikarz „Tygodnika Powszechnego” Marek Rabij.

Eliza Kubarska, alpinistka i reżyserka: „Szerpowie widzą, że ludzie, których wprowadzili na szczyt, wracają do swoich krajów i stają się bohaterami. Sam Szerpa wraca do swojej chaty, w której dalej gotuje na ognisku i dalej nie ma pieniędzy, by wykształcić swoje dzieci. To budzi złość”. Zaprasza Krzysztof Story.

Wiele wskazuje na to, że skala problemu jest znaczna, ale głos ofiar nie może się przebić do publicznej świadomości. W „Tygodniku” ukazuje się raport autorstwa Edwarda Augustyna, tropiący mechanizmy zła dotykającego siostry zakonne. I pokazujący, jak formowane są one do roli ofiar. W tym odcinku Podkastu Powszechnego rozmawiamy z autorem raportu oraz z teolożką i katolicką dziennikarką Zuzanną Radzik.

To historyczny precedens. Po zamieszkach na Kapitolu platformy społecznościowe zablokowały konta ustępującego prezydenta USA. Czy to ratunek dla demokracji, czy bezprecedensowe, bo dokonane wobec głowy państwa przez wielkie korporacje, naruszenie wolności słowa? Czy media społecznościowe są winne cenzury, czy tego, że zareagowały tak późno? Jakie ten ban będzie miał konsekwencje dla życia społecznego, jakie znamy?

Katarzyna Piechowicz, terapeutka w DPS: „Nasza codzienność to brak. Gdyby nie WOŚP, nasi seniorzy leżeliby na łóżkach starszych ode mnie. Pacjentka powiedziała mi kiedyś: »Kasiu wydłużono nam życie. Ale tej starości niczym nie wypełniono«”.

Dzisiejsze miasto Betlejem jest domem dla ponad 30 tys. Palestyńczyków: w większości muzułmanów, lecz także i chrześcijan. Rozbudowa żydowskich osiedli i coraz trudniejsza sytuacja ekonomiczna, zwłaszcza w związku z ograniczeniami spowodowanymi pandemią, uprzykrza ludziom życie. Miasto, które dla chrześcijan jest początkiem historii Zbawienia, to dziś „miasto za murem”. W dźwiękową podróż do przedświątecznego Betlejem w dobie pandemii zabiera Państwa Karolina Przewrocka-Aderet.

Marta Jackowska-Uwadizu (Centrum Edukacji Obywatelskiej): „Szkoła musi reagować na to, co się dzieje na świecie. Nie możemy jej zamknąć na klucz i dalej uczyć o tym, że to Kolumb odkrył Amerykę”.

Wygrana Joe Bidena jest w Izraelu sensacją, bo bez wątpienia zmieni dotychczasowy kierunek polityki bliskowschodniej amerykańskiej administracji. Bliskowschodnia polityka Donald Trumpa zdradzała silną sympatię do racji izraelskich, nie pozostawiając Palestyńczykom pola manewru. Jak może wyglądać ta polityka w wydaniu Joe Bidena? Czy Bliski Wschód czekają radykalne zmiany? Na te pytania odpowiada Judy Maltz, korespondentka dyplomatyczna i była korespondentka dziennika Haaretz do spraw żydowskiej diaspory, Izraelka i Amerykanka. Zaprasza Karolina Przewrocka-Aderet, a ten podkast powstaje dla Państwa w Tel Awiwie.

Każdy wiedział, że wszyscy mają się zgromadzić w domu zmarłego, żeby się modlić – i żeby śpiewać pieśni żałobne. Były one modlitwą za duszę zmarłego, ale były też dla żywych. Mniej usłyszymy w nich o szczęśliwym spotkaniu w niebie – zanurzone są one w ciele, materii, naturze. W tradycyjnym sposobie żegnania zmarłego przejście żałoby jest ułatwione. O żałobnych śpiewach na tradycyjnej polskiej wsi i w dzisiejszych polskich miastach, opowiadają współtwórczynie projektu „Pieśni do śmierci” Julia Biczysko i Anna Jurkiewicz. W tym odcinku posłuchamy też pieśni żałobnych, zarówno w wykonaniu ludowych śpiewaczek i śpiewaków, jak i współczesnym.

Unikatowy fragment naczynia przedstawiający twarz z rogami – znaleźli niedawno archeolodzy w reliktach osady pierwszych rolników na polskich ziemiach, liczącej ponad 7 tysięcy lat. Mieszkali tu ludzie, którzy przynieśli ze sobą ziarna cywilizacji – całkiem dosłownie, bo dziś paleobotanicy uważnie przyglądają się też ziarnom roślin, które nasi neolityczni rolnicy uprawiali. Skąd przyszli ci ludzie, jak żyli, czym się żywili i skąd wiedzieli, gdzie warto założyć kolejną osadę? I co dziś mówi nam pozostawiona przez nich neolityczna rogata twarz?

Agnieszka Pajączkowska: „Dwa słowa definiują Zakład. Spotkanie i wymiana. Zdjęcie za jedzenie albo opowieść. Ale też czas za czas. Zaufanie za zaufanie. Ciekawość za ciekawość”. O fotografii, o polskiej wsi i o reporterskiej czułości Krzysztof Story rozmawia z autorką „Wędrownego Zakładu Fotograficznego”, fotografką i kulturoznawczynią.

Historyczne porozumienie i zmiana układu sił na Bliskim Wschodzie – oto, jak w kilku słowach można by streścić nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Izraelem i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi oraz Bahrajnem. To z jednej strony historyczne porozumienia, z drugiej, nie sprzyjają rozwiązaniu kluczowego w regionie konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Tymczasem w Izraelu panuje potężny chaos spowodowany drugim lockdownem. O nowym otwarciu izraelsko-arabskim Karolina Przewrocka-Aderet rozmawia z Anjaną Sankar, korespondentką na Bliskim Wschodzie i redaktorką emirackiego dziennika „Khaleej Times”.

Kacper Wojtysiak, polarnik i oceanograf: „Życie na stacji polarnej jest jak mieszkanie z ośmiorgiem rodzeństwa. A arktyczne środowisko podbija wszystkie emocje. Próbowałem o tym opowiadać, ale to po prostu trzeba zrobić. Chociaż raz w życiu”.

W lipcu 2020 r. konsultanci telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży odbierali jedno połączenie co 6 minut - łącznie ponad 7000. Paula Włodarczyk, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: „Dzieci pytają, czy mogą nam zaufać. Nigdy o tym nie zapewniamy. Możemy wysłuchać i pomóc, ale zaufanie zawsze jest decyzją dziecka”.

„To, dokąd prowadzi nas sztuka, literatura, muzyka, to miejsca nienazwane – jak podróże w naszych snach. Wszystko może się tu wydarzyć, a jednocześnie może się to wydarzyć wszędzie – również w naszym domu” - mówi Hania Rani w Podkaście Powszechnym.

Niemal 2 miliony muzułmanów, chrześcijan, druzów, Beduinów, Czerkiesów i innych – 21 procent społeczeństwa Izraela – to Arabowie. Są lekarzami, farmaceutami, pielęgniarzami, kierowcami, budowniczymi, właścicielami sklepów i przedsiębiorstw. W miesiącach walki z koronawirusem pracujący w szpitalach Arabowie stali się narodowymi bohaterami. Ale część społeczeństwa traktuje ich jako obywateli drugiej kategorii. Sprzyja temu atmosfera polityczna. „Mój kraj jest z moim narodem w konflikcie” mówi Karolinie Przewrockiej-Aderet Toni Nasser, edukator i aktywista.